Praca i życie na wsi narażają człowieka na zwiększony kontakt z kleszczami, które choć niewielkie, są nosicielami wielu groźnych chorób. Najczęściej przyczyniają się do zachorowań na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).

Kleszcze w większości kojarzą się nam z lasami, ale spotkamy je niemal wszędzie: na łąkach, nad rzekami i jeziorami, w zaroślach, a nawet na trawnikach w miastach i wsiach.

Zagrożenie ugryzieniem przez kleszcza dotyczy praktycznie całego kraju. Aktywność kleszczy występuje między majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się w czasie żerowania nimf od maja do sierpnia.

Dorosły, głodny kleszcz ma zaledwie kilka milimetrów, a mimo to jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia ludzi. Ofiarami (także śmiertelnymi) chorób, jakie przenosi, mogą być zarówno ludzie, zwierzęta domowe oraz gospodarskie. Samica kleszcza może złożyć nawet 20 tys. jaj. Pajęczaki są bardzo odporne – głodne są w stanie przetrwać w odrętwieniu nawet 800 dni. Łatwo się przystosowują – żerują na ponad 300 gatunkach ssaków (w przewadze na gryzoniach) i ptaków, będących swego rodzaju „magazynami” krętków wywołujących boreliozę. I choć to właśnie borelioza jest chorobą najczęściej przenoszoną przez kleszcze, zwykle dochodzi do zakażenia także innymi chorobotwórczymi mikroorganizmami przenoszonymi przez te pajęczaki (tzw. koinfekcji).

Drogi zakażenia chorobami odkleszczowymi:

• ukąszenie przez zakażonego kleszcza lub owada
• spożycie surowego mleka lub mięsa zakażonej krowy, kozy, owcy
• prawdopodobne jest też zakażenie płodu przez łożysko i dzieci przez mleko zakażonej matki
• kontakty seksualne
• skrajnie rzadko, przez rany na skórze.

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Pomimo rozwoju medycyny nadal najlepszą metodą obrony przez boreliozą i kleszczowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest unikanie kontaktu z zarażonymi stawonogami. Ważne, by przestrzegać kilku prostych zasad, które pozwalają zapobiegać ukąszeniom, minimalizując ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe.

Należy:

• nosić szczelne obuwie i ubranie, zakrywające większość ciała,
• stosować środki odstraszające kleszcze,
• trzymać się z dala od miejsc, w których kleszcze zazwyczaj przebywają, takich jak wysokie trawy i tereny gęsto zakrzewione,

• po każdym pobycie w plenerze starannie obejrzeć swoje ciało - skórę głowy, uszy, szyję, a szczególnie miejsca w zagięciach rąk, kolan, pachwin itp.

Jeśli, mimo stosowania odpowiedniej odzieży i środków odstraszających, znajdziemy kleszcza wbitego w skórę, należy go prawidłowo i szybko usunąć.

TAK NALEŻY POSTĄPIĆ:

1.      Jeśli kleszcz znajduje się w trudno dostępnym miejscu należy poprosić o pomoc drugą osobę

2.      Uchwycić kleszcza pęsetą lub specjalnym przyrządem do usuwania kleszczy

3.      Złapać kleszcza tuż przy skórze, możliwie najbliżej główki

4.      Pociągnąć lekko, ale zdecydowanie i prostopadle do skóry, wyciągając kleszcza

5.      Dokładnie obejrzeć wyciągniętego pasożyta, sprawdzając, czy nie został rozerwany (ma głowę i odnóża)

6.      Zaciągnąć kleszcza, wyrzucić go i dokładnie umyć ręce

7.      Przemyć miejsce po ukąszeniu środkiem dezynfekującym, a następnie przez kilka dni obserwować, czy nie pojawiają się niepokojące objawy ( opuchlizna, rumień).

TEGO NIE NALEŻY ROBIĆ:

1.      Nie smarować kleszcza tłuszczem – powoduje to wymioty kleszcza do  wnętrza ciała człowieka lub     zaatakowanego zwierzęcia

2.      Nie przypalać kleszcza nie podrażniać go

3.      Nie nałapać kleszcza w najgrubszym miejscu, za odwłok

4.      Nie należy wykręcać, szarpać na boki, może to spowodować oderwanie części i pozostawienie np. główki w skórze.

Źródło: Sybilla Gancarek, informacje pochodzą z broszury prewencyjnej „Borelioza i kleszczowe zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych” wydanej przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Fot. gov.pl