Skąd bierze się smog?

By lepiej zrozumieć punkt widzenia unijnych urzędników, spróbujmy zgłębić podstawowe przyczyny powstawania zanieczyszczeń. Według powszechnej, nie do końca niesłusznej opinii, za lwią część trujących związków w powietrzu odpowiada przemysł i transport. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę z faktu, że w niektórych regionach nawet połowa smogu jest skutkiem mało efektywnych systemów ogrzewania domów. Podkreślmy – chodzi o całe systemy, nie tylko piece. Dlaczego to tak istotne? Tradycyjnie wiodące prym wśród miejsc najbardziej zanieczyszczonych duże miasta w pewnych warunkach pogodowych są zasnuwane dymem nie własnym, lecz pochodzącym z okolicznych miasteczek i wiosek, gdzie nie ma dostępu do sieci ciepłowniczej czy gazowej, a domy ogrzewa się kotłami węglowymi lub na olej opałowy. Wśród pieców węglowych zaś większość stanowią stareńkie urządzenia zasypowe, umożliwiające palenie właściwie czymkolwiek. I ta właśnie możliwość jest skrupulatnie wykorzystywana w dobie kryzysu na rynku paliwowym i wynikającym z tego przyzwoleniu władz na taki proceder. Istniejące już w tym względzie rozwiązania prawne zostały zarzucone, a na rynku – wobec braku wyższej klasy węgla – pojawiło się niskiej jakości, de facto brudne paliwo. Ale to dopiero część problemu.

Para w gwizdek

Sednem zagadnienia jest dorównujący technologicznemu zacofaniu urządzeń grzewczych kiepski stan termoizolacji domów jednorodzinnych w Polsce, przeważnie wznoszonych w czasach, gdy mało kto słyszał o efektywności energetycznej budynków, a już z pewnością mało kto stosował jej założenia.

- Mamy tu do czynienia z formą naczyń połączonych, czyli niskim standardem energetycznym domu przy nieefektywnym źródle energii. Taki zestaw wymusza zwiększenie ilości paliwa do skutecznego ogrzania budynku, co wprost prowadzi do wzrostu szkodliwych emisji – mówi Marcin Wolak z OknoPlus.

Potrzebne są więc kompleksowe rozwiązania, bowiem połowiczne działanie na tym polu przyniosą mizerne skutki, a mimo zaangażowania niemałych w końcu środków finansowych problem będzie wciąż wisiał nad nami – jak smog w bezwietrzny zimowy dzień.

Ratunek w termomodernizacji

Podstawową formą przeciwdziałania powstawaniu smogu powinno być podniesienie jakości wszystkich wpływających na zużycie energii elementów i systemów budynków. Szacuje się, że termomodernizacji wymaga obecnie każdy dom wzniesiony w XX wieku.

- Już właściwa izolacja przegród budowlanych, czyli dachów i ścian, wsparta wymianą stolarki otworowej może w znaczący sposób zredukować ilość energii potrzebnej do utrzymania komfortu termicznego mieszkańców. W ślad za tym idzie obniżenie ilości spalanych paliw, co stanowi ulgę zarówna dla portfela właściciela, jak i dla środowiska naturalnego – podkreśla Marcin Wolak.

To wszystko wymaga jednak gigantycznych nakładów finansowych. 50 miliardów złotych – tyle, zdaniem Instytutu Ekonomii Środowiska, konieczne byłoby do termomodernizacji tylko samych ogrzewanych urządzeniami na paliwo stałe domów jednorodzinnych w najbardziej zanieczyszczonych regionach. Z drugiej strony takie rozwiązanie to inwestycja w przyszłość, nie zaś wyłącznie koszt, jak w przypadku poprzestania na wymianie pieców z pominięciem podniesienia efektywności energetycznej budynków.

Program Ciepłe Powietrze

W tę ideę wpisuje się Czyste Powietrze – skierowany do właścicieli domów program finansowego wsparcia prac wiodących do modernizacji budynków przez wymianę źródeł ciepła oraz uszczelnienie i ocieplenie domów dzięki izolacji przegród i montażowi spełniającej współczesne wymagania stolarki otworowej, czyli drzwi i okien.

- Określona przez Warunki Techniczne 2021 na 0,9 W/m2K maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła okien jest praktycznie nie do spełnienia w przypadku wiekowych domów, a zatem termomodernizacja musi objąć wymianę stolarki okiennej – zaznacza ekspert.

Nowoczesne okna nie tylko zapobiegają ucieczce ciepła. Pomagają również dogrzać i doświetlić pomieszczenia, co redukuje zarówno koszty użytkowania budynku, jak i emisję szkodliwych substancji do atmosfery.

Koalicja do walki o przyszłość

Nawet najdoskonalsze programy wsparcia finansowego nie zdadzą się na wiele, jeśli nie będzie im towarzyszył wzrost ekologicznej i ekonomicznej świadomości społeczeństwa. Dlatego OknoPlus przystąpił do branżowej Koalicji Termoizolacji, której głównym zadaniem jest edukacja wiodąca do zrozumienia konieczności poczynienia zmian, w skali makro skutkujących zmniejszeniem zagrożenia smogiem. Eksperci OknoPlus służą kompleksową pomocą – od wypełnienia wniosku o dotację, przez zgromadzenie odpowiednich dokumentów, po dobór właściwych produktów. W ramach programu Czyste Powietrze można uzyskać dofinansowanie liczące nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych, ale korzyści płynące z kompleksowej termomodernizacji wykraczają daleko poza finanse. To także zdrowsze warunki życia dla obecnych i przyszłych pokoleń.

[Artykuł partnera]