Po pierwsze trzeba zwrócić uwagę na to, że nie każdy „wypadek drogowy” w potocznym rozumieniu jest właśnie w taki sposób kwalifikowany przez prawo. W przepisach można bowiem spotkać się jeszcze z pojęciami takimi jak kolizja czy katastrofa w ruchu drogowym, które – choć zbliżone – mają odmienne znaczenia. Oprócz tego, przy ocenie możliwych konsekwencji prawnych wypadku drogowego należy brać pod uwagę szereg okoliczności, o których będzie  mowa dalej.

Wypadek, kolizja, czy katastrofa?

Pojęcie wypadku drogowego pojawia się w przepisie art. 177 Kodeksu karnego, zgodnie z którym popełnia przestępstwo ten, kto naruszając, choćby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała. Za taki czyn można otrzymać karę pozbawienia wolności do trzech lat, jednak Kodeks karny przewiduje również możliwość zastosowania jednej z kar łagodniejszego rodzaju, tzn. ograniczenia wolności lub grzywny. Przepisy przewidują przy tym surowszą odpowiedzialność, jeśli ofiara wypadku zmarła albo jeśli jej uszczerbek na zdrowiu jest ciężki. 

Z kolei o kolizji drogowej stanowi przepis art. 86 Kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny. Przepis ten przewiduje surowszą karę w przypadku kolizji, której następstwem jest spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby. Ponadto zarówno odnośnie wypadku, jak i kolizji, przepisy przewidują surowszą odpowiedzialność sprawcy, jeśli w chwili popełnienia tego przestępstwa był pod wpływem alkoholu. Oprócz tego w Kodeksie karnym możemy spotkać się też z przestępstwem sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, która stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia wielu osób albo dla mienia w wielkich rozmiarach.

Czym kieruje się sąd, wymierzając karę za wypadek drogowy?

„To, w jaki sposób zostanie zakwalifikowane zdarzenie drogowe, zależy od jego przebiegu i towarzyszących okoliczności. Kara zależy również od okoliczności sprawy, między innymi od tego czy sprawca działał pod wpływem alkoholu oraz jakie są następstwa danego zdarzenia” – wskazuje adwokat Agata Koschel-Sturzbecher z kancelarii zajmującej się obroną sprawców wypadków drogowych.

Oprócz tego, wymierzając karę, sąd kieruje się między innymi następującymi okolicznościami:

• stopień winy,
• stopień społecznej szkodliwości czynu,
• cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, 
• potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa,
• motywacja i sposób zachowania się sprawcy, 
• rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, 
• rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, 
• właściwości i warunki osobiste sprawcy, 
• sposób życia sprawcy przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu
• zachowanie się pokrzywdzonego.

Jakie kary i środki karne są możliwe za wypadek drogowy?

Kary, jakie przewiduje Kodeks karny wobec sprawców czynów niedozwolonych, to pozbawienie wolności, ograniczenie wolności i grzywna. Ich rozmiary są różne dla różnych przestępstw, a przy tym, jak zostało wskazane wyżej, ustalając wysokość kary w konkretnym przypadku, sąd kieruje się całokształtem okoliczności danej sprawy. Należy jednak mieć na uwadze, iż oprócz kar sąd ma również możliwość wymierzania środków karnych, stanowiących dodatkowe dolegliwości dla sprawcy przestępstwa.

Wśród środków karnych najczęściej stosowanych w przypadku przestępstw dotyczących zdarzeń drogowych należy wymienić przede wszystkim zakaz prowadzenia pojazdów. Zgodnie z przepisami sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sąd decyduje, na jaki czas zostanie orzeczony taki środek, jednak jest przy tym związany „widełkami” przewidzianymi w odpowiednich przepisach Kodeksu karnego.

Zastosowanie powyższego środka karnego jest co do zasady fakultatywne, co oznacza, że zależy od decyzji sądu. Jednak przepisy przewidują też sytuacje, kiedy orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów (wszelkich lub określonego rodzaju) jest obowiązkowe – m.in. jeśli sprawca był w stanie nietrzeźwości lub jeśli pod wpływem środka odurzającego, albo jeśli zbiegł z miejsca zdarzenia. Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów jest bardzo często stosowany w sprawach związanych z wypadkiem drogowym. Odrębną kwestią jest natomiast zatrzymanie prawa jazdy, którego może dokonać funkcjonariusz Policji. Informację o takim zatrzymaniu przekazuje on organowi prowadzącemu postępowanie, który podejmuje dalsze decyzje w tym zakresie.

Ile punktów karnych za wypadek drogowy?

Punkty karne są przyznawane na podstawie przepisów ustawy o kierujących pojazdami. Stosuje się je wobec kierowców, którzy kierując pojazdem popełnili naruszenie przepisów ruchu drogowego stwierdzone mandatem karnym, prawomocnym wyrokiem sądu lub orzeczeniem organu orzekającego w sprawie o naruszenie w postępowaniu dyscyplinarnym, zgodnie z taryfikatorem przewidzianym w rozporządzeniu. Tak więc sprawca wypadku drogowego musi się liczyć z punktami karnymi, co przy ich znacznej kumulacji może w konsekwencji skutkować skierowaniem na badania psychologiczne oraz na kurs reedukacyjny.

[Artykuł partnera]