Otrzymujesz podejrzane wiadomości od nieznanych nadawców, a może zauważyłeś na rachunku przelew za usługę, której na pewno nie zamawiałeś?! Przyczyną takich niby "błahych" sytuacji może być wyciek danych osobowych, które podaliśmy w trakcie rejestracji konta w sklepie internetowym, podczas zakupów lub przy okazji umawiania wizyty u lekarza. Policja przypomina, jak zachować się w takiej sytuacji, by uchronić się przed negatywnymi skutkami ujawnienia danych osobowych. Najpoważniejszym ryzykiem związanym z utratą kontroli nad danymi osobowymi jest KRADZIEŻ TOŻSAMOŚCI, czyli bezprawne wejście w posiadanie danych osobowych identyfikujących osobę i wykorzystanie ich bez jej zgody. Osoba która ukradła nasze dane, najczęściej wykorzystuje je w celu uzyskania jakiejkolwiek korzyści majątkowej np. w celu wyłudzenia kredytu (głównie w instytucjach pozabankowych, które umożliwiają zaciągnięcie pożyczki w sposób zdalny, bez szczegółowego weryfikowania tożsamości wnioskodawcy) lub zakupu różnych przedmiotów i usług.  

Warto pamiętać, że dotkliwe konsekwencje może wywołać przechwycenie przez nieuczciwe osoby numeru PESEL. W takiej sytuacji oszust ma okazję do nieuprawnionego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, przysługujących osobie, której dane naruszono, a także danych dotyczących jej stanu zdrowia.  Często systemy rejestracji pacjentów opierają się na potwierdzeniu tożsamości tylko za pomocą numeru pesel. Nawet pozornie niegroźne ujawnienie danych do logowania w serwisie internetowym może zostać wykorzystane do publikowania obraźliwych komentarzy i tym samym wyrządzić szkodę dla wizerunku osoby, której dane przejęto.Mając świadomość, jak poważne następstwa wiążą się z utratą poufności danych osobowych, nie należy lekceważyć otrzymywanych powiadomień bądź publicznych komunikatów, z których wynika, że doszło do wycieku !

Pamiętajmy, że w każdym przypadku mamy prawo zweryfikować te informacje u administratora danych osobowych, czyli dostawcy usług lub produktów, któremu przekazaliśmy swoje dane, np. w trakcie rejestracji konta lub składania zamówienia. Administrator danych osobowych ma obowiązek wyjaśnić, czy doszło do naruszenia ochrony danych osobowych związanego z utratą ich poufności, a jeśli tak, to czy nasze dane były dotknięte tym naruszeniem i jakie są jego skutki.
 

Jak zastrzec utracone dokumenty:
w przypadku zagubienia lub kradzieży dowodu osobistego, prawa jazdy, paszportu lub innego dokumentu tożsamości, pierwszym krokiem powinno być zgłoszenie zastrzeżenia utraconego dokumentu w banku
Zgłoszenia wystarczy dokonać w dowolnej placówce swojego banku, a zastrzeżenie będzie skuteczne dla wszystkich rachunków bankowych. Wszystkie banki w Polsce, a także inne instytucje są bowiem uczestnikami systemu Dokumenty Zastrzeżone Związku Banków Polskich, w ramach którego dane o zgłoszeniu są automatycznie przekazywane do Centralnej Bazy Danych i rozsyłane do pozostałych uczestników systemu. 
Dodatkowo w razie zagubienia dowodu osobistego konieczne jest zgłoszenie jego utraty do gminy lub placówki konsularnej (jeżeli przebywasz za granicą) w celu unieważnienia tego dokumentu. 

 Jak zastrzec numer PESEL:
Usługa zastrzeżenia numeru PESEL polega na przekazaniu informacji do instytucji pożyczkowych, że osoba, której numer został zastrzeżony, nie zamierza zawierać umów pożyczki bądź zaciągać innych zobowiązań. Usługa ta dostępna jest na przykład pod adresem: https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie

Zgodnie z zeszłorocznymi zmianami prawnymi możliwość zastrzeżenia numeru PESEL jest dostępna jako bezpłatna usługa publiczna. Każdy może złożyć wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL w urzędzie gminy, placówce bankowej, w SKOK-u lub na poczcie, a także elektronicznie, za pomocą aplikacji mobilnej mObywatel. Zastrzeżenie numeru PESEL jest odnotowywane w centralnym rejestrze, którego weryfikacja obowiązuje dla instytucji finansowych, notariuszy i operatorów telekomunikacyjnych przed zawarciem określonych umów (pożyczki, kredytu, leasingu), dokonaniem czynności niektórych notarialnych lub wydaniem duplikatu karty SIM.

 Jak zablokować kartę płatniczą:
W sytuacji ujawnienia danych z karty płatniczej w postaci numeru karty oraz kodu CVV (znajdującego się na jej odwrocie), powinieneś niezwłocznie zablokować możliwość dokonywania wypłat przy jej użyciu. 
Można tego dokonać, korzystając z bankowości elektronicznej, dzwoniąc na infolinię swojego banku lub poprzez międzybankowy System Zastrzegania Kart. Infolinia ta jest dostępna całodobowo pod numerem telefonu +48 828 828 828 i obsługuje klientów wszystkich banków w Polsce. Pomocnym narzędziem umożliwiającym sprawdzenie, czy nieuprawniona osoba nie zarejestrowała rachunku bankowego, posługując się Twoimi danymi, jest usługa Centralna informacja o rachunkach. Informację o rachunkach prowadzonych we wszystkich bankach i SKOK-ach uzyskuje się, składając odpowiedni wniosek w wybranym przez siebie banku lub SKOK-u.

 Wyłudzenie pożyczki:
Aby ograniczyć skutki wycieku danych osobowych, dobrze jest skorzystać z możliwości monitorowania prób zawarcia umowy pożyczki lub zaciągnięcia innych zobowiązań z wykorzystaniem wykradzionych danych. 
Usługę w postaci powiadomień o próbach wyłudzenia pożyczki lub kredytu, a także raportów dotyczących zadłużenia wynikającego z niespłaconych należności oferują Biuro Informacji Kredytowej i biura informacji gospodarczej. 

 Utrata danych do logowania:
Jeżeli wyciek dotyczył danych do logowania, w pierwszej kolejności wyloguj się ze wszystkich kont i serwisów, do których uzyskiwałeś dostęp za pomocą tych samych danych. Następnie wykonaj zmianę haseł, stosując się do zasad bezpieczeństwa w zakresie tworzenia hasła. 

Zalecane jest także skorzystanie z uwierzytelniania dwuskładnikowego, czyli dodatkowego potwierdzania operacji logowania poprzez podanie tokenu przesyłanego na inne urządzenie. Pamiętajmy, że utrata kontroli nad swoimi danymi osobowymi może mieć przykre konsekwencje, dlatego zawsze chrońmy dane, hasła i ważne dokumenty!

Źródło: Policja Oława.